fbpx

Παύλος Χρηστίδης: Η συμμετοχή των πολιτών είναι η εγγύηση για τη Δημοκρατία

Άρθρο του Παύλου Χρηστίδη στην εφημερίδα “ΤΟ ΚΑΡΦΙ”.

Υπέρ Ειρήνης, Δημοκρατίας και μη αναπαύσεως των ψυχών ημών.

Έχετε δει κανέναν να διαδηλώνει υπέρ του πολέμου; Υπέρ της αυταρχικής διακυβέρνησης; Όχι. Η ειρήνη, η δημοκρατία είναι αποδεκτές από όλους. Έχουν πάψει εδώ και δεκαετίες (τουλάχιστον) να αποτελούν διαιρετικές τομές επί των οποίων δίνονται οι κοινωνικοί και πολιτικοί αγώνες. Με απλά λόγια, έχουν πάψει να διχάζουν. Όλοι συμφωνούμε για την αξία τους.

Κι όμως πόλεμος γίνεται στη γειτονιά μας. Ένας πόλεμος «υπέρ βωμών και εστιών» των Ουκρανών ενάντια στην εισβολέα Ρωσία. Κι όμως διαρκώς βλέπουμε τους δείκτες δημοκρατικής διακυβέρνησης να κατρακυλούν: Όλο και περισσότερες χώρες και οι ηγέτες τους ρέπουν προς την απολυταρχία. Γιατί συμβαίνει αυτή η προϊούσα έκπτωση της ειρήνης και της δημοκρατίας, παρόλο που όλοι είμαστε πρόθυμοι να τις υπερασπιστούμε;

Συμβαίνει επειδή αναπαυόμαστε στην καθησυχαστική βεβαιότητα ότι οι πόλεμοι και τα απολυταρχικά καθεστώτα είναι προβλήματα του παρελθόντος και δεν μας αφορούν πλέον. Είναι λάθος να αναφερόμαστε σε «ανελεύθερες δημοκρατίες», όπως συχνά πχ περιγράφαμε τη Ρωσία του Πούτιν, γιατί η αναφορά και μόνο στη δημοκρατία δίνει την εντύπωση ότι εξακολουθεί να υπάρχει μια δημοκρατία με μερικά μόνο προβλήματα σε συγκεκριμένους τομείς. Η λέξη “απολυταρχισμός” προσδίδει μεγαλύτερη σαφήνεια σε αυτό που συμβαίνει σήμερα. Οι απολυταρχικοί ηγέτες χρησιμοποιούν τα ίδια τα όπλα της Δημοκρατίας για να έρθουν στην εξουσία. Ο Πούτιν και ο Ερντογάν είναι εκλεγμένοι, αλλά στη συνέχεια χρησιμοποιούν την θέση τους για να αλλοιώσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς που διασφαλίζουν τον έλεγχο της εξουσίας τους.

Διάβαζα μια συνέντευξη που έδωσε ο Ρώσος καθηγητής πολιτικής Φιλοσοφίας Γκρεγκ Γιούντιν στο inside story. Σε αυτήν δήλωσε ότι η κατάσταση στη Ρωσία θυμίζει πολύ την κατάσταση στη Γερμανία την δεκαετία του 1930. Άνθρωποι που νοιώθουν ηττημένοι (έχουν χάσει τον ψυχρό πόλεμο) και μια κοινωνία όπου είναι σχεδόν πλήρης η επικράτηση του ατομικισμού. «Οι άνθρωποι αρνούνται επίμονα να ασχοληθούν με την πολιτική, είναι πεπεισμένοι ότι δεν φέρουν καμιά απολύτως ευθύνη για την πολιτική κατάσταση, ότι δεν έχουν απολύτως καμιά δύναμη και ότι δεν υπάρχει κανένας απολύτως τρόπος να αλλάξει οτιδήποτε. Τι στο καλό θα μπορούσα να κάνω; Είναι σαν να διαμαρτύρεσαι ενάντια στη βροχή. Τι μπορείς να κάνεις ενάντια στη βροχή; Η βροχή απλώς συμβαίνει. Η ρωσική είναι μια κοινωνία που αποτελείται από ανθρώπους οι οποίοι κοιτάνε μόνο τη δουλειά τους, την οικογένειά τους και το δάνειό τους, ανθρώπους που έχουν πάρει το μάθημά τους ότι δεν πρέπει ποτέ, μα ποτέ να νοιάζεσαι για την πολιτική, ότι δεν έχει νόημα, ότι είναι άχρηστο κι επικίνδυνο».

Αυτή η απομάκρυνση από την πολιτική είναι η επικίνδυνη ρίζα της απολυταρχικής διακυβέρνησης. Γι’ αυτό πρέπει να μπούμε ξανά όλοι, δυναμικά, μέσα στην καρδιά της πολιτικής. Να συμμετέχουμε σε κόμματα. Δεν έχει τόση σημασία σε ποιο δημοκρατικό κόμμα θα ενεργοποιηθούμε – αν και είναι σαφές ότι το ΠΑΣΟΚ με τους 270.000 πολίτες που συμμετείχαν στην πρόσφατη διαδικασία ανάδειξης Προεδρου είναι το πιο ανοιχτό δημοκρατικό κόμμα στην Ελλάδα σήμερα. Σημασία έχει η συμμετοχή. Να πάψουμε να απαξιώνουμε τις κομματικές επιλογές. Γιατί η αποχή από την κομματική ενεργοποίηση λειτουργεί προς όφελος κάθε επίδοξου απολυταρχικού ηγέτη, ο οποίος δεν θέλει ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς, ανεξάρτητο Τύπο και ζωντανή κοινωνία πολιτών, γιατί όλα αυτά συνεπάγονται έναν ανεπιθύμητο έλεγχο των εξουσιών και των πράξεών του. Η φράση «είναι δημοκρατικά εκλεγμένος» δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι για να κάνει ο εκάστοτε ηγέτης ό,τι θέλει χωρίς εχέγγυα δημοκρατικών διαδικασιών, σεβασμού των θεσμών και ελέγχων.

Στην Ελλάδα δυστυχώς οι δείκτες δείχνουν μια τρομακτική έκπτωση της ανεξαρτησίας του Τύπου και της αντικειμενικότητας της ενημέρωσης. Έκπτωση που μόνο σε σκοτεινές ατραπούς μπορεί να οδηγήσει. Αν θέλουμε λοιπόν, όχι μόνο να διακηρύττουμε την αγάπη μας στην ειρήνη και τη δημοκρατία αλλά και να συμμετέχουμε με πράξεις στη στήριξή τους, πρέπει να ξανα-αγαπήσουμε την πολιτική. Η μαζική προσέλευση νέων ανθρώπων που βλέπω τον τελευταίο καιρό στις εξορμήσεις «αυτοοργάνωσης» του Κινήματος Αλλαγής είναι ελπιδοφόρες και στέλνουν το μήνυμα ότι οι πολίτες δεν αναπαύονται. Μαζί με αυτούς δεν αναπαυόμαστε κι εμείς, όσοι μετέχουμε ενεργά στην πολιτική και επιδιώκουμε κάθε μέρα να δυναμώσουμε τον δημόσιο διάλογο και να μιλήσουμε με λύσεις και προτάσεις για εμάς τους καθημερινούς ανθρώπους και τα προβλήματά μας.