Χαιρετισμός στην ημερίδα που διοργάνωσε το dimarxos.gr στο πλαίσιο της έκθεσης Beyond Expo 2025 με τίτλο: «Καινοτόμες πρακτικές για βιώσιμες πόλεις».
Τα τελευταία χρόνια – ιδιαίτερα από το 2015 και μετά – η Τοπική Αυτοδιοίκηση δοκιμάζεται σε θεσμικό, οικονομικό και επιχειρησιακό επίπεδο, βιώνοντας τις αρνητικές συνέπειες των πολιτικών που εφαρμόζει η κυβέρνηση της ΝΔ (2019-σήμερα) αλλά και αυτών που εφάρμοσε η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ (2015-2019).
Με επιλογές άλλοτε συντηρητικές και άλλοτε ιδεοληπτικές από τα παραπάνω κόμματα, ο χώρος της Αυτοδιοίκησης – και ιδιαίτερα του α’ βαθμού – βρίσκεται σήμερα σ’ ένα θεσμικό, οργανωτικό και λειτουργικό “αδιέξοδο”, με ότι αυτό συνεπάγεται για την αποτελεσματική εξυπηρέτηση των πολιτών και την εκπλήρωση του πολυεπίπεδου ρόλου της σε οικονομικό, κοινωνικό και αναπτυξιακό επίπεδο.
Και αυτό παρά τις εργώδεις προσπάθειες που καταβάλλονται από τα στελέχη της αυτοδιοίκησης, από την πρώτη γραμμή της μάχης.
Τα θέματα που υπονομεύουν τη βιωσιμότητα και την προοπτική των ελληνικών πόλεων είναι πολλά: Υποστελέχωση υπηρεσιών, ανεπαρκείς προσλήψεις, υποχρηματοδότηση, αύξηση της διοικητικής γραφειοκρατίας, ασφυκτικό πλαίσιο ελέγχου, άμεση εξάρτηση από το κεντρικό κράτος σε ότι αφορά την πρόσβαση σε πόρους και έργα, είναι μερικά μόνο από τα ζητήματα που οι Δήμοι βιώνουν καθημερινά, ενώ σε όλα τα παραπάνω δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει την ενεργειακή κρίση αλλά και την πανδημία που επηρέασε τα προηγούμενα χρόνια τη βιωσιμότητα των πόλεων.
Στην Ελλάδα του 2025 η Αυτοδιοίκηση βιώνει μια άνευ προηγουμένου λειτουργική, θεσμική και οικονομική ασφυξία.
Τα προβλήματα των Δήμων δεν μπορούν να λυθούν με ημίμετρα και νομοθετικά μπαλώματα.
Χρειάζεται μια γενναία ανατροπή στο υπερσυγκεντρωτικό Κράτος, με ριζική αποκέντρωση αρμοδιοτήτων προς την Τ.Α., με όλα τα μέσα και τους πόρους για την αποτελεσματική άσκηση τους.
Με ενίσχυση και θωράκιση της διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ, που το ίδιο το Σύνταγμα προβλέπει ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους και να παρέχουν υπηρεσίες ποιότητας στους πολίτες.
Με αναβάθμιση της καταστατικής θέσης του αιρετού προσωπικού της.
Με ενίσχυση των Δήμων, με νέο προσωπικό υψηλών δεξιοτήτων, ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται στις αρμοδιότητές τους ταυτόχρονα με την αλλαγή του υφιστάμενου μοντέλου κινητικότητας που έχει αποψιλώσει τη στελέχωση των Δήμων.
Με ενεργό λόγο και ρόλο στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση των χρηματοδοτικών αναπτυξιακών προγραμμάτων (ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης, κ.α.).
Με ενδυνάμωση του ρόλου των Δήμων στα ζητήματα κοινωνικής πολιτικής, παιδείας, απασχόλησης και πολιτικής προστασίας.
Το ΠΑΣΟΚ, ως φορέας ουσιαστικής πολιτικής αλλαγής, μπορεί να διαμορφώσει και να εγγυηθεί για την επόμενη ημέρα, ένα μεσοπρόθεσμο, συμμετοχικό εθνικό σχέδιο ανάπτυξης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης το οποίο θα δίνει λύσεις σε χρόνιες παθογένειες του υφιστάμενου συστήματος και
θα οδηγεί στην ανάκαμψη και ανθεκτικότητα των πόλεων μέσα από στοχευμένες, ρεαλιστικές και επαρκώς χρηματοδοτούμενες πολιτικές με επίκεντρο:
- Ένα νέο μοντέλο πολυεπίπεδης τοπικής διακυβέρνησης με ενίσχυση της αποκεντρωμένης λειτουργίας και περιορισμό της γραφειοκρατίας.
- Την αναθεώρηση του συστήματος κατανομής των χρηματοδοτήσεων προς τους Δήμους (ΚΑΠ) προκειμένου να γίνει πράξη η ουσιαστική στήριξη όλων των Δήμων – ιδιαίτερα των νησιωτικών, ορεινών και μειονεκτικών – με αντικειμενικά κριτήρια.
- Το σχεδιασμό και υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος ψηφιακού και «πράσινου» μετασχηματισμού των πόλεων το οποίο θα βοηθήσει να προσεγγίσουμε πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά τους Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και το Green Deal σε τοπικό επίπεδο.
- Τον ανασχεδιασμό του συστήματος κοινωνικής πολιτικής μέσα από την περαιτέρω ανάπτυξη και αναβάθμιση των δημοτικών κοινωνικών δομών και προγραμμάτων (πχ Κέντρα Κοινότητας, Βοήθεια στο Σπίτι, κλπ) και τη λειτουργική διασύνδεση τους με τις κρατικές προνοιακές δομές και τις δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.
- Την προώθηση του μοντέλου της κυκλικής οικονομίας, ως προϋπόθεση για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης
Κυρίες και κύριοι,
Σήμερα περισσότερα από ποτέ χρειαζόμαστε Δήμους ισχυρούς, βιώσιμους, οικονομικά ανεξάρτητους, που θα αξιοποιούν και θα αναδεικνύουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των περιοχών τους και θα είναι σε θέση να διαμορφώσουν μια νέα σχέση με τον πολίτη αλλά και με το Κράτος.
Ένα Κράτος, το οποίο οφείλει επιτέλους να αντιληφθεί πως ο ρόλος του είναι να αφουγκράζεται τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών και να σχεδιάζει για τις πόλεις του αύριο με μία νέα αντίληψη διακυβέρνησης.
Γιατί οι πόλεις του 2030 δεν μπορούν να είναι οι ίδιες με αυτές του χθες.
Χρειαζόμαστε λοιπόν συνεργασία: Δήμοι, κράτος, ιδιωτικός τομέας, πολίτες.
Λέξεις όπως ανθεκτικότητα, βιωσιμότητα και κοινωνική συνοχή δεν είναι πολυτέλεια, αλλά προϋπόθεση για την ανάπτυξη και την ευημερία των πόλεων μας.
Γιατί η βιώσιμη πόλη του μέλλοντος δεν είναι μια ουτοπία – είναι μια επιλογή που πρέπει να κάνουμε σήμερα και μάλιστα συνειδητά!
Σας ευχαριστώ!
