Πρόταση για τη δημιουργία μηχανισμού για τον συντονισμό δράσεων με στόχο την καταπολέμηση του trafficking

Τη δημιουργία ενός μηχανισμού που θα στοχεύει στο συντονισμό, την παρακολούθηση και τον έλεγχο της εφαρμογής της δημόσιας πολιτικής για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και σε επίπεδο διεθνών και ευρωπαϊκών υποχρεώσεων και σε επίπεδο λειτουργίας των αρμόδιων φορέων του δημοσίου, πρότεινε ο Παύλος Χρηστίδης, μιλώντας στην Υποεπιτροπή για την Καταπολέμηση της Εμπορίας και της Εκμετάλλευσης Ανθρώπων της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

«Δε νοείται και δε συνάδει με το ευρωπαϊκό κεκτημένο το να υπάρχουν άνθρωποι – σκλάβοι εγκληματικών δικτύων που τους κλέβουν την ελευθερία και τους καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους. Και προς αυτή την κατεύθυνση οφείλουμε να εργαστούμε», επεσήμανε ο Παύλος Χρηστίδης.

«Υπάρχει ένα νομικό πλαίσιο, υπάρχουν νομικά εργαλεία στα χέρια μας, προκειμένου να εκπονήσουμε ένα αποτελεσματικό σχέδιο δράσεων, αλλά δεν τα έχουμε καταφέρει», πρόσθεσε.

Στο πλαίσιο δράσεων, το οποίο πρότεινε ο Παύλος Χρηστίδης, εντάσσονται:

– Η πληροφόρηση, ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση των παραγωγικών επιχειρήσεων σε ό,τι αφορά την αποφυγή εμπλοκής ανθρώπων – θυμάτων εμπορίας στην παραγωγική αλυσίδα.

– Η ετοιμότητα του προσωπικού που εργάζεται σε λιμάνια, αεροδρόμια, τελωνεία, νοσοκομεία να αναγνωρίζει τα σημάδια εκείνα που μπορεί να υποδηλώνουν παράνομη εμπορία ανθρώπων.

– Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και εφαρμογών για την πρόληψη και διάσωση πιθανών θυμάτων, καθώς και η ανίχνευση ροών ή ξεπλύματος χρήματος που προέρχεται από την εγκληματική δραστηριότητα Εμπορίας Ανθρώπων, για τη μείωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών.

– Κατάλληλη ενημέρωση και εκπαίδευση των επαγγελματιών που εμπλέκονται στις διαδικασίες αναγνώρισης, παραπομπής των θυτών και αποκατάστασης των θυμάτων.

Ο Παύλος Χρηστίδης τόνισε την ανάγκη για συντονισμένη συμμετοχή του συνόλου των αρμόδιων θεσμών διακυβέρνησης και των ενδιαφερόμενων μερών. «Οι προτάσεις μας αποσκοπούν σε μια ολιστική αντιμετώπιση των αναγκών ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης αναφορικά με την αναγνώριση των θυμάτων εμπορίας και των απαιτούμενων ενεργειών για τη μέριμνα των θυμάτων αυτών και την καταγγελία των θυτών».

Σήμερα είναι μια πολύ δύσκολη μέρα για εμάς, διότι εκτός, όλων των υπολοίπων, όπως αναφερθήκατε στην αρχή, σήμερα συμπληρώνονται δύο χρόνια από το θάνατο της Φώφης Γεννηματά και επομένως, όσα είπατε έχουν και μια ιδιαίτερη σημασία.  Γιατί η Φώφη Γεννηματά ανέλαβε ένα κόμμα σε πολύ δύσκολη θέση και η προσπάθεια την οποία έκανε έξι χρόνια ήταν μια προσπάθεια η οποία έδωσε τη δυνατότητα να αναδειχθούν τέτοια ζητήματα.

Κράτησε μια στάση, η οποία είχε εθνικά χαρακτηριστικά, μπροστά σε πολύ μεγάλες κρίσεις, τις οποίες πέρασε η πατρίδα μας κατά τη διάρκεια της προεδρίας της. Είναι σίγουρο, ότι και αν σήμερα ήταν εδώ, θα είχε πολύ  μεγάλο ενδιαφέρον και για τα ζητήματα τα οποία συζητάμε. Ήταν ζητήματα, τα οποία τα είδαμε να εξελίσσονται στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια. Νομίζω ότι έχει σημασία να δούμε ότι η εμπορία ανθρώπων, είναι σήμερα, ένα από τα ταχύτερα αναπτυσσόμενα εγκλήματα παγκοσμίως, με χιλιάδες θύματα. Όπως είπατε και εσείς, είναι κάτι το οποίο συναντάται και σε διάφορες μορφές, όπως είναι η εξαναγκαστική εργασία, η σεξουαλική εκμετάλλευση, η αφαίρεση οργάνων ή ιστών του σώματος, η εκμετάλλευση παιδιών από καρτέλ ναρκωτικών, αλλά και η συγκρότηση ομάδων από παιδιά – στρατιώτες, που εκπαιδεύονται στο έγκλημα και τις δολοφονίες.

Η εμπορία ανθρώπων, είναι σήμερα, ένα από τα ταχύτερα αναπτυσσόμενα εγκλήματα παγκοσμίως, με χιλιάδες θύματα. Όπως είπατε και εσείς, είναι κάτι το οποίο συναντάται και σε διάφορες μορφές, όπως είναι η εξαναγκαστική εργασία, η σεξουαλική εκμετάλλευση, η αφαίρεση οργάνων ή ιστών του σώματος, η εκμετάλλευση παιδιών από καρτέλ ναρκωτικών, αλλά και η συγκρότηση ομάδων από παιδιά – στρατιώτες, που εκπαιδεύονται στο έγκλημα και τις δολοφονίες.

Τώρα, είναι η εμπορία ανθρώπων κάτι το οποίο πλήττει όλες τις χώρες του πλανήτη. Φαίνεται ότι έχει ένα τζίρο που ξεπερνά τα 120 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο και επομένως, δικαίως, συγκαταλέγεται σε ένα από τα ειδεχθέστερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο και η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας και τα Ηνωμένα Έθνη και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες και ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη, όπως και πολλοί ακόμα, έχουν καταγράψει μια σειρά πολιτικών, για τον περιορισμό του φαινομένου.

Στην Ελλάδα, έχουμε επικυρώσει και τις συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών και του Συμβουλίου της Ευρώπης και την Ευρωπαϊκή Οδηγία 36/2001, η οποία, ακριβώς, αφορά αυτά τα ζητήματα. Επομένως, εδώ πρέπει να σταθούμε στο ότι υπάρχει ένα νομικό πλαίσιο, υπάρχουν νομικά εργαλεία στα χέρια μας, προκειμένου να εκπονήσουμε ένα αποτελεσματικό σχέδιο δράσεων, αλλά δεν τα έχουμε καταφέρει. Επομένως, αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να μας απασχολήσει, γιατί στην πατρίδα μας τα στοιχεία είναι απογοητευτικά. Πρέπει να δούμε για ποιο λόγο είναι τέτοια τα στοιχεία μας.

Πρώτον, διότι η Ελλάδα αποτελεί μια χώρα διέλευσης και προορισμού, για τα θύματα εμπορίας ανθρώπων. Διέλευσης, γιατί λόγω της γεωγραφικής της θέσης ενώνει την Ευρώπη με τις υπόλοιπες ηπείρους και προορισμού, λόγω της μεγάλης ανάγκης για φτηνό εργατικό δυναμικό και μεγάλης ζήτησης για παροχή σεξουαλικών υπηρεσιών. Είναι χαρακτηριστικό, ότι πάνω από το 50% των καταγεγραμμένων περιστατικών στη χώρα μας, σύμφωνα με τον εθνικό μηχανισμό αναφοράς για την προστασία των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων, το 2019, αφορούσαν τη σεξουαλική εκμετάλλευση.

Το δεύτερο, στο οποίο θέλω να σταθώ είναι ότι, δεν έχουμε καταφέρει να αντιμετωπίσουμε επαρκώς τις γενεσιουργές αιτίες του φαινομένου. Ανισότητες, φτώχεια, έλλειψη σεβασμού δικαιωμάτων των μειονοτήτων, αδυναμία πρόσβασης σε εκπαίδευση και υγειονομική περίθαλψη.

Τρίτον, δεν έχουμε αντιληφθεί έγκαιρα την ιδιαιτερότητα της φύσης του εγκλήματος, καθώς και της ψυχολογίας των θυμάτων, τα οποία σε πάρα πολλές περιπτώσεις δεν είναι καν σε θέση να αντιληφθούν τα ίδια το έγκλημα που συντελείται σε βάρος τους. Γι’ αυτό κιόλας, μια σειρά από οργανισμούς που συναντήσαμε και εμείς, χαρακτηρίζουν το έγκλημα του trafficking ως αόρατο έγκλημα. Μας έφεραν παραδείγματα ανθρώπων, οι οποίοι μπορεί να αμείβονται με δύο ευρώ την ημέρα και να μην έχουν τη συνείδηση της εκμετάλλευσης, γιατί τα δύο αυτά ευρώ την ημέρα, για τον τόπο από τον οποίο προέρχονται, για τη χώρα από την οποία προέρχονται, είναι κάτι.

Επομένως, η εμπορία ανθρώπων είναι ένα έγκλημα, εκ φύσεως, αόρατο και εν κρυπτώ, που διαπράττεται πίσω από κλειστές πόρτες και προφανώς, με κανόνες μαφίας και ομερτά και αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να δούμε πώς το αντιμετωπίζουμε. Ένα βήμα σε αυτή την κατεύθυνση, είναι το να δούμε οργανωμένες καμπάνιες. Είδαμε την καμπάνια, η οποία βγήκε πριν από εβδομάδα, της Α21 με τίτλο «Με βλέπεις;». Αυτό είναι κάτι το οποίο, όποιος το διαβάσει και το μελετήσει από εμάς, βλέπει στοιχεία, τα οποία είναι εντυπωσιακά.

Το ενδιαφέρον είναι ότι και η συγκεκριμένη οργάνωση, όπως και πολλές ακόμη από όσες προαναφέρθηκαν, έχει αντιγράψει, έχει καταθέσει να πω πιο σωστά, καλές πρακτικές για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, για τις οποίες θα αναφερθώ στη συνέχεια και τις οποίες κατά την άποψή μου πρέπει να δουλέψει η Επιτροπή, ώστε να ευαισθητοποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο. Πρέπει να πιέσουμε και προς την κατεύθυνση ανάδειξης αυτής της καμπάνιας και από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Είδαμε τέτοιες πρωτοβουλίες τα προηγούμενα χρόνια για άλλα ζητήματα τα οποία ήταν αντίστοιχα, νομίζω ότι είναι μια καλή τέτοια πρωτοβουλία. Αναφέρθηκε  και ο κ. Σταμάτης στη 18η Οκτωβρίου ως την Πανευρωπαϊκή Ημέρα Κατά της Εμπορίας Ανθρώπων και αυτή η πανευρωπαϊκή ημέρα είναι σημαντική γιατί η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ελευθερία αποτελούν θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επομένως, μπαίνοντας στις προτάσεις που καταθέτει το ΠΑΣΟΚ θέλω να σταθώ πρώτα από όλα στη δημιουργία ενός μηχανισμού που θα στοχεύει στο συντονισμό, την παρακολούθηση και τον έλεγχο της εφαρμογής της δημόσιας πολιτικής για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και σε επίπεδο διεθνών και ευρωπαϊκών υποχρεώσεων και σε επίπεδο λειτουργίας των αρμόδιων φορέων του δημοσίου, όπως όλα τα Υπουργεία τα οποία προαναφέρθηκαν, του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, του Υπουργείου Μετανάστευσης, του Υπουργείου Υγείας, του Υπουργείου Εσωτερικών, του Υπουργείου Δικαιοσύνης, του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας ακόμη και του Υπουργείου Εργασίας και του Υπουργείου Παιδείας, καθώς φυσικά και όλων των αρμόδιων υπηρεσιών, όπως μπορεί να είναι το Λιμενικό, όμως ακόμη και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Να αναπτύξει τη συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς που δραστηριοποιούνται εντός και εκτός της χώρας, όπως είναι ο ΔΟΜ και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες και να συνεργασθεί με θεσμικούς φορείς, τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών αλλά και τον ιδιωτικό τομέα.

Θέλω να πω ότι η ευαισθητοποίηση αυτή είναι μια ευαισθητοποίηση που είναι πολύ κρίσιμη και για την ελληνική κοινωνία. Στατιστικά στοιχεία και μελέτες έχουν καταδείξει ότι σε πολλές περιπτώσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας από την παραγωγή μέχρι και τη διάθεση στο ράφι εμπλέκονται θύματα εμπορίας είτε με την εξαναγκαστική εργασία είτε με τη μαύρη εργασία είτε με άλλους τρόπους. Επομένως, απαιτείται πληροφόρηση, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σε αυτή την κατεύθυνση. Επίσης, πολλές φορές οι άνθρωποι θύματα της εμπορίας διακινούνται και μεταφέρονται από τη μια χώρα στην άλλη μέσα από διάφορα κανάλια και αυτό είναι κάτι το οποίο έχει ειδική σημασία για την πατρίδα μας. Δεν είναι λίγες οι φορές που επισκέπτονται δομές υγείας για τη λήψη βοήθειας και εκεί συνοδεύονται από τον θύτη. Επομένως, έχει πολύ μεγάλη σημασία τα αντανακλαστικά μας να είναι υψηλά και είναι κρίσιμο η ετοιμότητα του προσωπικού που εργάζεται σε λιμάνια, αεροδρόμια, τελωνεία, νοσοκομεία να μπορεί να αναγνωρίσει τα σημάδια εκείνα που μπορεί να υποδηλώνουν την παράνομη εμπορία ανθρώπων και να αποτελεί ένα βασικό πρώτο βήμα για την καταπολέμηση αυτού του εγκλήματος.

Φτάνοντας σιγά-σιγά προς το τέλος όσων ήθελα να πω, στις περιπτώσεις εμπορίας ανθρώπων υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός επαγγελματιών που εμπλέκονται στη διαδικασία αναγνώρισης, παραπομπής των θυτών και αποκατάστασης των θυμάτων και πρέπει να είναι κατάλληλα ενημερωμένος και εκπαιδευμένος. Βασικοί τέτοιοι συντελεστές είναι και οι διωκτικές αρχές και οι δικηγόροι και οι εισαγγελείς, οι εργαζόμενοι σε διάφορες ΜΚΟ, οι κοινωνικοί λειτουργοί, οι ψυχολόγοι και οι διερμηνείς. Σε κάθε στάδιο της διερεύνησης μιας πιθανής περίπτωσης εμπορίας ανθρώπων, επαγγελματίες από τις παραπάνω ομάδες είναι εκείνοι οι οποίοι καλούνται να εκτελέσουν συγκεκριμένες πράξεις. Άρα, το έργο τους πρέπει να είναι πολύ κατάλληλα προετοιμασμένο και προφανώς πρέπει να αξιοποιήσουμε και όλες τις νέες τεχνολογίες για την εφαρμογή και την πρόληψη, τη διάσωση πιθανών θυμάτων, καθώς και την ανίχνευση ροών ή ξεπλύματος χρήματος που προέρχεται από αυτή την εγκληματική δραστηριότητα. Επόμενος στόχος νομίζω όλων μας είναι η παρέμβαση, η καταστολή και η διάσωση των θυμάτων, είναι η συνδρομή στην ανίχνευση και την αποκάλυψη της προέλευσης των δικαιούχων όλων αυτών των οικονομικών προϊόντων, που προέρχονται από τις οικονομικές δραστηριότητες.

Επίσης, κάτι στο οποίο ήθελα να αναφερθώ και ως ένα παράδειγμα συμπληρώνοντας, αν θέλετε, τα παραδείγματα που ακούστηκαν προηγουμένως και από την κυρία Ακρίτα, είναι αυτό το παράδειγμα το οποίο αφορά τη γνωστή υπόθεση των 30 γυναικών από την Κολομβία, όπου αποκαλύφθηκε το trafficking πριν από περίπου τρεις τέσσερις μήνες σε ένα ξενοδοχείο της Συγγρού. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος του προβλήματος, μιλάμε για γυναίκες οι οποίες μπορεί να έχουν επιστρέψει στον τόπο τους, επειδή οι θύτες είναι προφυλακισμένοι, η υπόθεση αυτή στην καλύτερη των περιπτώσεων θα εξελιχθεί μέσα στο επόμενο 18μηνο,άρα οι γυναίκες αυτές θα πρέπει να βρουν έναν τρόπο να επιστρέψουν από την Κολομβία, τη Βενεζουέλα ή τη Βραζιλία για να είναι μάρτυρες στο δικαστήριο και καταλαβαίνουμε τι σημαίνει όλο αυτό για το κόστος της υπόθεσης, τι σημαίνει αυτό για το ψυχολογικό κόστος το οποίο υφίστανται οι γυναίκες αυτές, τι σημαίνει για τις οικογένειές τους και τα οικεία τους πρόσωπα. Επομένως, πρέπει πολύ γρήγορα να ανακαλύψουμε, να βρούμε, να σκεφθούμε καλές πρακτικές, οι οποίες θα μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε το trafficking.